Essays Hannah Arendt verrassend actueel

Een bundel van niet eerder in Nederland verschenen opstellen van de beroemde politiek-filosofe Hannah Arendt over het zionisme. Uitgekozen, vertaald en van een inleiding voorzien door Hella Rottenberg.

In de jaren voorafgaand aan de oprichting van Israël hield Hannah Arendt zich intensief bezig met de zionistische politiek. De machtsgreep van Hitler had haar in 1933 tot zioniste gemaakt. Nadat ze in 1941 als Duitse vluchtelinge in Amerika was gearriveerd, schreef ze columns en actuele commentaren voor het emigrantenblad Aufbau en langere essays in het Engels. Midden in de Tweede Wereldoorlog, in 1943, verliet ze de zionistische beweging omdat ze het fundamenteel oneens was met de manier waarop er naar een joodse staat werd gestreefd.

In een joodse staat, zo voorzag ze feilloos, zouden Palestijnse Arabieren tweederangs burgers zijn of gedwongen worden te vertrekken. Het naoorlogse vluchtelingenvraagstuk zou op deze manier alleen maar worden doorgeschoven van joden naar Arabieren. In mei 1948, luttele dagen voordat de staat Israël werd uitgeroepen en de eerste oorlog met de Arabische buurlanden uitbrak, schreef ze:

‘Zelfs al zouden de joden de oorlog winnen, dan nog zou het uitlopen op de vernietiging van de unieke mogelijkheden en de unieke prestaties van het zionisme in Palestina. Het land dat zou ontstaan,  zou er heel anders uitzien dan de droom van joden overal ter wereld, van zionisten en niet-zionisten. De “zegevierende” joden zouden gaan leven in een land omringd door een geheel vijandige Arabische bevolking, in isolement binnen grenzen die voortdurend bedreigd worden, zozeer in beslag genomen door fysieke zelfverdediging dat alle andere belangen en activiteiten erin zouden verdrinken.’ 

Zestig jaar na dato zijn haar opstellen uit de jaren 1944-1948 verrassend actueel en prikkelen  tot nadenken over de ideeën, illusies en misvattingen waarmee aan het avontuur van de joodse staat werd begonnen en over de redenen waarom het niet tot een oplossing van het Midden-Oostenconflict komt. Scherpzinnig, onafhankelijk en onverschrokken geeft Arendt haar visie en provoceert ons tot discussie.